بر طبق ماده ۲ اساسنامه، اهداف سازمان به شرح ذیل است:
۱. تامین و توسعه حداکثر امکانِ همکاریِ متقابل بین ادارات پلیس جنایی کشورهای عضو، با توجه به روح اعلامیه جهانی حقوق بشر و در چهار چوب محدودیت‌ها و قوانین و مقررات کشورهای یاد شده؛
۲. تاسیس و توسعه کلیه موسساتی که جهت پیشگیری از وقوع جرایم عمومی ضرورت دارد.
به موجب ماده ۳ اساسنامه، سازمان اینترپل و کشورهای عضو در چهارچوب همکاریهای پلیسی متقابل، از هرگونه مداخله در اموری که ماهیت سیاسی، نظامی، مذهبی و نژادی داشته باشد، منع شده‌اند (مبارزه با تروریسم و هواپیماربایی مشمول این ماده نیست و سازمان اینترپل و کشورهای عضو در جهت مقابله با آن همکاری دارند). بدیهی است این امر نه تنها موجب تضعیف و کم شدن کارایی سازمان نمی‌گردد، بلکه باعث می‌شود پلیس کشورهای عضو به دور از اختلاف نظر‌های سیاسی و ایدوئولوژیکی در زمینه مبارزه با مرتکبان جرایم عمومی همانند قاچاق مواد مخدر، جرایم اقتصادی، قتل، سرقت، جعل و کلاهبرداری و اجرای عدالت و تامین نظم و امنیت جوامع انسانی با یکدیگر تبادل همکاری داشته باشند. با وجود مفاد این ماده، عملاً مشاهده می‌گرد که روابط سیاسی کشور‌ها و دیدگاههایی که نسبت به هم دارند، خواه‌ناخواه به میزان قابل ملاحظه‌ای بر کیفیت همکاری آن‌ها با یکدیگر در زمینه تعقیب و دستگیری و استرداد مرتکبان جرایم عمومی و سایر همکاری‌ها در زمینه مسائل پلیس بین‌الملل تاثیر می‌گذارد. باید توجه داشت که این سازمان تابع هیچ یک از سازمان‌های بین‌المللی دیگر همانند سازمان ملل متحد نیست و شخصیت حقوقی مستقلی دارد (ممکن است با برخی دیگر از سازمان‌های بین المللی دیگر همکاری داشته باشد، ولی تابع آن‌ها تیست) و چون در اثر توافق و یا قرارداد و تعهد دولت‌ها بوجود نیامده، از نظر حقوقی یک سازمان بین‌الدولی تلقی نمی‌شود. بلکه چون توسط مسئولین پلیس کشور‌ها تشکیل شده و به صورت جهانی درآمده، از نظر حقوقی یک سازمان «بین‌المللی» است و این امر عامل موثری برای بی‌طرفی و استقلال این سازمان به حساب می‌اید. البته، دولت‌ها با قبول پرداخت حق عضویت وموافقت با اعزام هیاتهایی از پلیس خود به اجلاس‌ها و کمیسیون‌ها و سایر گردهماییهای این سازمان عملا و به طور غیر مستقیم با آن همکاری داشته و در سرنوشت آن سهیم هستند.
همچنین، با توجه به اصل حاکمیت کشور‌ها و مداخله نکردن در امور داخلی آن‌ها، این سازمان راساً در هیچ کشوری عملیات اجرایی از قبیل توقیف و دستگیری مجرمانی را که از سوی یک یا چند کشور دیگر تحت تعقیب باشند انجام نمی‌دهد. بلکه به عنوان یک هماهنگ کنندهبین پلیس کشورهای عضو، این قبیل امور را تسهیل کرده و زمینه‌های تبادل اطلاعات و همکاری پلیس کشورهای ذی‌ربط را برلی شناسایی و دستگیری این قبیل مجرمان فراهم می‌کند. و عملیات اجرایی در هر کشوری صرفا توسط پلیس همان کشور انجام خواهد شد.
در مورد ترکیب کشورهای عضو این سازمان باید گفت تا قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق، اکثریت قریب به اتفاق اعضای این سازمان را پلیس کشورهای جهان آزاد تشکیل می‌دادند و از پلیس کشورهای بلوک کمونیست فقط چین، رومانی، مجارستان، بلغارستان و یوگوسلاوی عضو بودند، ولی بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق، پلیس اکثر کشورهای تازه استقلال یافته بلوک کمونیست به عضویت این سازمان درآمدند. تعداد اعضا تا سال ۱۹۵۵ پنجاه کشور و تا سال ۱۹۶۷ صد کشور و تا سال ۱۹۸۸ یک‌صدو چهل و ش کشور و در حال حاضر، بجز یک یا دوکشور دیگر، پلیس سایر کشورهای دنیا که تعداد آن‌ها ۱۸۱ کشور است، عضو این سازمان می‌باشند. ضمنا، کشور ایران از همان ابتدای تشکیل این سازمان، یعنی ۱۹۲۳ میلادی (۱۳۰۲ خورشیدی) به عضویت آن درآمده است.
ارکان سازمان بین‌المللی پلیس جنایی (اینترپل) عبارتند از: مجمع عمومی، کمیتهٔ اجرایی، دبیرخانهٔ کل، دفا‌تر اینترپل کشورهای عضو و مشاوران.
۱. مجمع عمومی: مجمع عمومی، عالیترین مرجع تصمیم گیری سازمان اینترپل است که معمولا سالی یک بار با شرکت نمایندگان کشورهای عضو که از مقامات عالی‌رتبه پلیس و کار‌شناسان ذی‌ربط کشور متبوعه خود هستند، در یکی از کشورهای عضو یا دبیرخانه کل تشکیل جلسه می‌دهد. البته، در صورتی که ضرورت اقتضا کند، ممکن است بنا به دخواست کمیتهٔ اجرایی یا اکثریت اعضا در طول سال نیز مجمع عمومی جلسه فوق‌العاده‌ای تشکیل دهد. سی‌و هفتمین اجلاس مجمع عمومی در سال ۱۳۴۷ خورشیدی (۱۹۶۸ م) در ایران در ساختمان جدید‌الاحداث مجلس سنای آن زمان تشکیل شد. هریک از هیاتهای اعزامی از کشور‌ها به مجمع عمومی فقط یک حق رای دارند که توسط رئیس هیا داده خواهد شد. در نتیجه، کم یا زیاد بودن تعداد اعضای هر هیات شرکت کننده، در تعداد رای تاثیری ندارد.
برخی از مسائل مهم که در مجمع عمومی به رای گذاشته می‌شود، همانند انتخاب ریاست سازمان یا دبیر کل یا قبول عضو جدید، باید دو/سوم اعضا به آن رای موافق بدهند تا تصویب شود، ولی سایر مسائل مطروحه با کسب اکثریت نسبی آرا به تصویب می‌رسد.
وظایف مجمع عمومی به شرح ذیل است:
الف- انجام اموری که به موجب اساسنامه سازمان به عهدهٔ آن محول شده است.
ب- تعیین اصول و اتخاذ سیاستهای مناسب برای نیل به اهداف سازمان
ج- بررسی و تصویب برنامه‌ها و پیشنهاد‌های تهیه شده توسط دبیر کل برای سال آینده
د- تدوین و تصویب مقررات عمومی سازمان
ه- انتخاب افرادی که به موجب اساسنامه به عهده مجمع عمومی محول شده است، همانند انتخاب رئیس سازمان، رئیس کمیته اجرایی و معاونین او یا دبیرکل
و- تصویب قطعنامه‌ها و توصیه به کشورهای عضو در اموری که سازمان صلاخیت آن را دارد
ز- تعیین سیاستهای مالی سازمانو تصویب ترازنامه بودجه
ح- بررسی و تصویب موافقتنامه‌هایی که با سازمان‌های دیگر منعقد می‌شود.
۲. کمیته اجرایی. کمیته اجرایی متشکل از ریاست کمیته (سازمان) و سه معاون و نه نماینده است که باید از کشورهای مختلف بوده و توسط مجمع عمومی (ریاست برای ۴ سال و معاونان و نمایندگان برای ۳ سال) انتخاب گردند. به طوری که ملاحظه می‌گردد، اعضای کمیته اجرایی جمعا ۱۳ نفرند، ولی در موارد استثنایی و به طور موقت، ممکن است برای اینکه از قاره‌های مختلف بخ نسبت متعارف نماینده در کمیته اجراییحضور داشته باشد، تعداد اعضا به ۱۴ نفر هم برسند. بدیهی است که این افراد پس از انتخاب، دیگر به عنوان نماینده کشور متبوعه خود فعالیت نخواهند داشت، بلکه به عنوان رئیس و معاونان و نمایندگان کمیته اجرایی و برای سازمان فعالیت خواهند نمود. کمیته اجرایی حداقل سالی یک بار به دعوت ریاست سازمان تشکیل جلسه می‌دهد. وظایف ریاست کمیتهٔ اجرایی (ریاست سازمان اینترپل) عبارت است از:
الف. ریاست جلسات مجمع عمومی و کمیته اجرایی را عهده دار شده و مباحث را اداره نماید
ب. هماهنگی لازم بین فعالیتهای سازمان با تصمیمات مجمع عمومی و کمیتهٔ اجرایی به عمل آورد
ج. حتی‌الامکان با دبیر کل سازمان رابطه اداری مستقیم و مداوم داشته باشد
وظایف کمیتهٔ اجرایی عبارت است از:
الف. نظارت بر حسن اجرای تصمیمات مجمع عمومی
ب. تهیه موضوعات دستور کار جلسه مجمع عمومی و ارائه به مجمع
ارائه هرگونه برنامه کار و پیشنهادی که مفید تشخیص دهد، به مجمع عمومی
د. نظارت بر نحوه مدیریت و انجام وظیفه دبیر کل
ه. انجام کلیه وظایفی که توسط مجمع عمومی به آن محول می‌شود.
ادامه دارد...
0 نگرش:
ارسال یک نظر